پرسش :

برای موفقیت در کنکور باید چه عملی انجام دهم؟

پاسخ :
کنکور مرزی است بین دورة متوسطه یا پیش دانشگاهی و دانشگاه، که باید برای رسیدن به مرحلة بعد از این مرز عبور کرد. عبور از این مرز طاقت فرسا نیست؛ ولی نیاز به صبر و حوصله، تلاش و کوشش و اطلاعات علمی دارد. شما می توانید با سپری کردن یک «دورة کوتاه مدت درسی»، اطلاعات ذخیره شدة خود را بازخوانی کنید و با سپری کردن این مرحله به دورة بعد وارد شوید. در این دورة کوتاه مدت باید به صورت درست به مطالعه بپردازید. در رابطه با همین دوره به نکاتی اشاره می شود که لازم است دقت فرمایید.
هدفمند باشید اگر شما در مطالعه خود «هدفدار باشید»، کارها برای شما آسان جلوه می کند و از کارهای پراکنده و نامعلوم جلوگیری می کند. می توانید اهداف خود را در دفتر مخصوص خود بنویسید تا بعضی وقتها آن را مطالعه کنید، و یا با خودتان دربارة اهداف درسی صحبت کنید.
هدفمند بودن اثرات ویژه دیگری هم دارد. مثلاً به انسان قدرت ایستادگی و مبارزه با مشکلات و موانع را می دهد ـ توانایی های فرد را افزایش می دهد ـ اندیشه را فعال می کند ـ فعالیت ها را هماهنگ می کند و میل و رغبت به مطالعه را افزایش می دهد.[1]
برنامه ریزی کنید در دورة مطالعه که اشاره شد باید برای خود برنامة منظمی ترتیب دهید. قسمتی از شبانه روز را به مطالعه و قسمتی را به استراحت و قسمتی را هم به شرکت در کلاسهای آمادگی برای تست زدن و مباحثه اختصاص دهید. اگر بدون برنامه به مطالعه بپردازید، بازدهی کمتری در مطالعه احساس می کنید، برنامه خود را در حدّ توان خود منظم کنید و استراحت و آرامش فکری و جسمی خود را نادیده نگیرید. سعی کنید برنامة خیالی، انتخاب نکنید. در کنار این نکات توجه داشته باشید که برنامة شما انعطاف پذیر باشد؛ مثلاً اگر مشکلی در برنامه بوجود آمد، نگران نشوید و با آرامش، آن را کمی تغییر دهید.
انتخاب برنامه ای صحیح و رَوِشمند به شما کمک می کند تا با موفقیت این مرحله را پشت سر بگذارید و از مطالعه، خسته نشوید.
سعی کنید در این دوره از کتابهای تست و کمک آموزشی هم استفاده کنید.
استفاده از فرصت ها دوست من! زمان، مانند ابر به آرامی حرکت می کند و استفاده از آن بخصوص برای شما بسیار مهم و ضروری است.
وقت و فرصت، شمشیر برنده ای است که اگر آن را قطعه قطعه سازی و به سود خود از آن بهره مند گردی، به هدف و مقصود خویش دست می یابی؛ و گرنه این شمشیر تو را قطعه قطعه می کند و عمر انسان هدر می رود.[2]
البته این تشبیه برای توجه بیشتر به گذر زمان و استفاده از آن بسیار مناسب است. بعضی ها در زمان قبل از کنکور، وقت خود را به بطالت و انجام کارهای فرعی می گذرانند. و آنها باید بدانند که پس از آزمون هم می توانند به کارهای دیگر بپردازند و باید هر کاری را در فرصت خودش انجام دهند.
تمرکز حواس هنگام مطالعه در هنگام درس خواندن باید به شرایط محیطی و فکری خود توجه کنید. سعی کنید مکان و زمان مناسب را برای مطالعه انتخاب کنید. مکان مطالعه باید به اندازة کافی آرام باشد، نور کافی داشته باشد و تشویقی برای درس خواندن باشد. فکر خود را باید آرام نگه دارید.
یکی از کسانی که در گروه آزمایشی هنر در سال 1381 رتبه اول کشور را کسب کرده در این رابطه می گوید: خوب درس خواندن یعنی اینکه در زمان های مناسب با علاقه و با حواس صد در صد متمرکز روی مطالب مربوطه، درس می خواندم. وقتی درس می خواندم همة حواسم متمرکز مطلب بود.[3]
تلاش و کوشش؛ رمز موفقیت حضرت علی ـ علیه السّلام ـ در این باره جملة بسیار زیبایی دارند: «با ارادة محکم به جنگ سستی ها بروید»[4] اگر شما در زندگی کسانی که در کسب علم و دانش موفق شده اند، مطالعه کنید به همین ارادة محکم که تلاش و پشتکار را همراه دارد، می رسید.
نقل کردند که ابوعلی سینا برای آموختن و درک یکی از کتاب های ارسطو، چهل بار آن را مطالعه کرد و تمام آن را حفظ کرد و بعدها شرح آن را از کتاب فروش دوره گردی خرید و بعدها آن را مطالعه کرد.[5]
البته مسائل فراوانی در رابطه با این موضوع وجود دارد که همگی تنها راه موفقیت را تلاش و کوشش می دانند.
نگران نباشید یکی از آفت هایی که این دوره را با خطر جدی مواجه می کند، اضطراب و نگرانی امتحان و کنکور است. کنکوری ها باید اضطراب امتحان را به پایین ترین حدّ برسانند و بدون نگرانی به مطالعه مشغول باشند.
یکی از دانش آموزانی که رتبة سوم کل کشور را میان شرکت کنندگان گروه ریاضی و فنی به خود اختصاص داد توصیه می کند: ببینید دوستان عزیز! شما که زمان کنکور را سپری می کنید و همة خانواده های عزیز توجه کنند که به راستی آنچه در موفقیت کنکور مهم است، اعتماد به نفس، داشتن آرامش خاطر و تلاش و پشتکار است. همان طور که همه می دانند بازار کنکور داغ است و در حقیقت کنکور را همین بازار کنکوری ها بزرگ کرده اند، در حالی که واقعاً کنکور یک امتحان مانند سایر امتحانات است، امّا با حجم و وسعت بیشتری نسبت به سایر امتحانات.[6]
انتخاب بهترین روش مطالعه روش درس خواندن در این دوره بسیار مهم است. شما دوست گرامی باید بهترین روش مطالعه را انتخاب کنید. به عنوان نمونه به روش «پس ختام»[7] اشاره می شود:
در یک درس ابتدا به طور اجمالی متن درس را می خوانید. پس از آن از متن، سؤال هایی در می آورید و بعد، جواب ها را می خوانید. پس از این مراحل در جواب های سؤال اندیشه می کنید و بعد از آن از حفظ، آنها را تلفظ می کنید. در انتها به مرور مطالب می پردازید.[8]
کمک خواستن از خدای مهربان یاری خواستن از خداوند به انسان نیرویی می دهد که کارها را آسان و موانع را برطرف می کند. بسیاری از کسانی که موفقیتی کسب کردند، اولین عامل موفقیت را توکل به خداوند متذکر می شوند.
بوعلی سینا، هرگاه برایش مشکلات علمی پیش می آمد وضو می گرفت، به مسجد می رفت و نماز می خواند و پس از حل مشکل به منزل بر می گشت.
منابع برای مطالعه:
1. شیوه های یادگیری و مطالعه، شریعت دلجو، تهران: تکوک زرین، 1381.
2. تکنیک مطالعة برتر، ذبیح ا... حسن زاده و محمود میرزایی، تهران: دانا، 1382.
«لَیْسَ للْإنْسانِ اِلّا ما سَعی»
(بکش دشواری منزل به یاد عهد آسانی) (حافظ)

پی نوشتها:
[1] . عوامل موفقیت در تحصیل، مرتضی نظری، تهران: مدرسه،‌1373، ص 12.
[2] . همان، ص 35.
[3] . هفته نامة پیک سنجش، 8/2/82، ص 7.
[4] . میزان الحکمه، ج 8، ص 395.
[5] . عوامل موفقیت در تحصیل، کتاب قبلی، ص 105.
[6] . هفته نامة پیک سنجش، 20/11/82، ص 7.
[7] . SQ4R .
[8] . مطالعة روش مند، عین ا... خادمی، قم: پارسایان، 1379.
منبع: اندیشه قم